İran, Basra Körfezi’ndeki adalar üzerindeki egemenlik iddialarına tepki gösterdi
İran, Basra Körfezi’nde İran kontrolü altında bulunan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) egemenlik iddiasında bulunduğu üç ada hakkında Arap-Japonya Siyasi Diyalog Forumu sonrasında yapılan ortak açıklamaya tepki gösterdi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasser Kenani, yaptığı yazılı açıklamada, Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen toplantının ardından yayınlanan sonuç bildirgesinde Basra Körfezi’ndeki Abu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları için kullanılan terimleri değerlendirdi.
Açıklamanın iç işlerine karışmama, milletlerin toprak bütünlüğüne saygı gibi uluslararası hukuk unsurlarına aykırı olduğunu savunan Kenani, “Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları İran topraklarının ayrılmaz ve ebedi parçalarıdır. Söz konusu toplantının sonuç bildirgesinde bu adaların yer almasının siyasi ve hukuki hiçbir değeri yoktur.” “Hayır.” sözlerini kullandı.
Kahire’de düzenlenen “3. Arap-Japonya Siyasi Diyalog Forumu” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, “BAE’nin, İran’la Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Abu Musa adalarına ilişkin anlaşmazlığa barışçıl bir çözüme ulaşmayı amaçladığı belirtildi. Uluslararası hukuk çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla.” “Girişim dahil tüm barışçıl çabalara destek” vurgusu yapıldı.
İran ile BAE arasında adalar anlaşmazlığı
İran ve BAE, Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli nedeniyle stratejik konuma sahip olan Abu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları üzerinde egemenlik iddiasında bulunuyor.
Adalar 1971 yılına kadar İngiliz işgali altındaydı. İngiltere’nin Kasım 1971’de çekilip adaların kontrolünü BAE’ye devretmesinden hemen sonra İran adaların kontrolünü ele geçirdi. BAE, askeri güçlerini adalara konuşlandıran İran’ı “işgalci” olarak tanımlıyor.
Adaları kendi topraklarının bir parçası olarak kabul eden ve üzerindeki haklarının çok eskilere dayandığını iddia eden İran, “o dönemde henüz kurulmamış olan BAE’nin egemenlik iddiasında bulunamayacağını”, çünkü buraların yönetimine geçtiğini öne sürüyor. 1903’te İngilizler ve 1971’de geri döndüler.
BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.
Söz konusu adalar üzerindeki egemenliğinin tartışılamayacağını savunan İran, BAE’nin üç adaya ilişkin tezlerini savunan değerlendirmelere temel oluşturması için Aralık 2022’de Çin’e, Temmuz ayında ise Rusya’ya tepki gösterdi.
